ELLİ YIL ÖNCESİNE GÖRE İKİ KAT FAZLA BALIK YİYORUZ AMA STOKLAR TÜKENİYOR...

Aşırı avlanma

Gittikçe daha fazla, dünya çapında balık akşam yemeklerinin menüsü olmaya başladı. Ortalama bir kişi yılda 20 kilogramdan fazla balık yiyor ve 1960'ların seviyesini ikiye katlıyor. Gelişmekte olan ülkelerde artan gelirlerle - özellikle Çin - yükselen talep sayesinde, balık ve deniz ürünleri şimdi insanların tükettiği hayvansal proteinin neredeyse beşte birini oluşturuyor. Ancak söz konusu balık tüketimi okyanus popülasyonları üzerinde çok ağır bir etki yaratıyor. Tüketilen balıkların yarısından fazlası bugün yetiştiricilik ürünü olduğu halde, denizlerden hâlâ çok fazla balık çekiyoruz. Fakat azalmakta olan balık stokları belli başlı üretici ülkeler arasındaki çatışmaları, dünyadaki her on kişiden birine istihdam sağlayan bir sektörde iş kaybını tetikleme riski taşıyor.

Durum

Dünyadaki balıkçılık alanlarının yaklaşık yüzde 90'ı sürdürülebilir sınırlarında veya ötesinde hasat ediliyor. Güney mavi yüzgeçli orkinos gibi bazı çeşitlerin neslinin tükenmesi tehlikesi var. Batı ve orta Afrika kıyılarındaki tedariğin küçülmeye başlaması, gelecekteki gıda kıtlığı konusunda endişeleri artırıyor. Akdeniz ve Karadeniz'de avlanmalar 2007'den bu yana üçte bir oranında düşmüş durumda. Balıkçılık hakları, Çin ve Güneydoğu Asya ülkelerinin bölgesel taleplerle çakıştığı Güney Çin Denizi'nde bir sürtünme kaynağı oluyor. Endonezya, sularında yasadışı olarak balık avlamak için yakaladığı yabancı balıkçı teknelerini havaya uçurdu. Ve İngiltere’nin yabancı filolardan gelen rekabeti azaltmayı ve avları sınırlayan kotaları gevşetmeyi hedeflediği için balıkçılık, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma konusundaki görüşmelerinde parlama noktası olabilir.

Balığımız bitiyor

On dokuzuncu yüzyılın yelkenli gemileri, bazen Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğu kıyılarında pisi balığı gibi yerel türleri yok edecek şekilde donatılmıştı. Ancak 1950'lerden başlayarak, sonar gibi donanımlarla donatılmış büyük endüstriyel balıkçı tekneleri daha derin sularda daha fazla balık bulabilmiş ve yakalayabilmiştir. Daha sonra balıkları bulmak için uçaklar ve uydular kullanıldı. Ticari filolar, okyanus tabanını taramak için trol ağlarını kullanmak gibi yıkıcı teknikleri kullandı. Bu girişimler ise kaplumbağalar, yunuslar ve balinalar dahil olmak üzere çok sayıda balık ve deniz canlısını öldürdü, yok etti. Bugün bazı ülkeler kıyılarının 200 deniz mili içerisinde kontrol ettikleri denizler olan özel ekonomik bölgelerinde dip trolünü kısıtlamış veya yasaklamış bjulunuyor Okyanusun yüzde 64'ünü oluşturan bu bölgelerin dışındaki yüksek denizler düzenlenmemiş ve yağmalamaya açık durumda. Çin liderliğindeki balıkçılık ülkeleri filolarını sübvanse etmiş ve aşırı yatırım yapmışlardır. Bazı tahminlere göre, dünyanın okyanuslarını sürdürülebilir bir şekilde hasat etmek için gerekenden iki ila dört kat daha fazla balıkçı teknesi var.

Kısıtlamalar geliyor

Ulusal sular içinde balıkçılığı düzenlemenin çeşitli yollarından biri olan avlanma payı programlarının gayet başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Bu sistemler, bireysel balıkçılara, topluluklara veya şirketlere izin verilen toplam hasat hacminin belli bir kısmını kullandırmaktadır. Hakları satabilir veya balık yakalamak için kullanabilirler. Bu, balıkçılara talebin en yüksek olduğu zaman çalışmaya ve yumurtlama mevsiminde yavaşlamalarına, avlarının değerini en üst düzeye çıkarmasına ve paylarının değerini artırmasına sebep olur. Bu tür programlar bazen balıkçılık topluluklarında en azından geçici olarak gelirlerini düşüreceklerinden korkuyorlar. Yine de ABD, Belize, Şili, Danimarka ve Namibya bunları aşırı hasat edilmiş balık avlama tesislerinde kullanmaktadır. Birleşmiş Milletler diplomatları, yüksek denizlerde balık avının kısıtlanacağı veya yasaklanabileceği ve böylece stokların iyileşmesi için korunan alanlar oluşturma müzakerelerine başlamaya karar verdiler.

Kültür balıkçılığı çözüm olabilir mi?

Mekanlar ve uygulama mekanizmaları konusunda anlaşmaya varmak zorlu bir iştir çünkü özellikle açık denizlerin en büyük hasatçıları ABD, Çin ve Japonya da dahil olmak üzere politik olarak en güçlü ülkelerden bazılarıdır. Bazı savunucular, kültür balıkçılığını artırmanın yabani balıkları baskı altına almanın en iyi yolu olduğunu iddia ediyor, ancak bu uygulamanın karşı savunucuları da var. Balık çiftlikleri, okyanus balıklarına zarar veren zararlıları ve patojenleri serbest bırakabilir. Ayrıca, çiftlik balıkları, büyük ölçüde yabani balıklardan yapılan yemleri yer ve bu popülasyonu daha da strese sokar. Nihai cevap ise, çiftlikleri açık denize veya iç kesimlerden uzaklaştırarak ve kirletici unsurları da arıtmak için atık su arıtımındakine benzer sistemler kullanmak olabilir...