AFRİKA'DA AŞIRI YOKSULLUK AZALIYOR!

Afrika, dünyada aşırı yoksullukla mücadelede son kalan cephe konumunda. Bugün her üç Afrikalıdan biri (422 milyon kişi) küresel yoksulluk hattının altında kalıyor. Dünyadaki en yoksul insanların yüzde 70'i bunlardan oluşuyor. 

Ancak tünelin sonunda bir ışık göründü. World Data Lab'a göre Afrika yoksullukla mücadelede yeni bir aşamaya ulaştı. 2019 Mart ayı itibarıyla, Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefler Programının (SDG) başladığı tarihten bu yana, ilk defa daha çok Afrikalı aşırı yoksulluktan kurtulmaya başladı. Tabii söz konusu yoksulluktan kurtulma hızı halen oldukça yavaş gidiyor; günde sadece 367 kişi! Bununla birlikte yıl sonuna kadar bu oranın hızlanarak günde 3000 kişiye ulaşacağını ve sonuç itibarıyla 2020 yılında 1 milyon kişinin yoksulluk sınırının üzerine çıkacağını söyleyebiliyoruz.

Ve eğer bu trend 2030'a kadar devam ederse, Afrika'da zaruret içinde yaşayan 45 milyon insan aşırı yoksulluktan uzaklaşmış ve nispi yoksulluk yüzde 33.5'ten yüzde 24'e düşmüş olacak. Ancak bütün bu olumlu gelişmelere rağmen 2030 yılına kadar kara kıta SDG 1'i ve aşırı yoksulluğu tamamen ortadan kaldırmayı başarmış sayılmayacak. Yanı sıra yaklaşık 377 milyon Afrikalı yine günde 1.90 doların altında yaşıyor ve çok az sayıda ülke yoksulluğu yenmiş olacak.

Afrika'da yoksulluğu azaltma mücadelesinde en göze çarpan engeller başlıca iki ülkede; Nijerya ve Demokratik Kongo Cumhuriyetinde ortaya çıkıyor. Bu iki ülkenin 150 milyon vatandaşı bugün Afrika'da toplam yoksulların dörtte birini oluşturuyor. Ve 2030'a kadar da kıtanın yoksul insanlarının neredeyse yarısının bu iki ülkede yaşaması bekleniyor. Hatta önümüzdeki on yılda Nijerya'nın 10 milyon vatandaşını orta sınıf veya daha üstüne taşıması da mümkün gözüküyor. Bu arada nispi yoksulluk payları yüzde 3 kadar azalsa da Nijerya'da mutlak anlamda yoksul insanların sayısında hızlı nüfus artışı yüzünden 20 milyonluk artış görülecek. Demokratik Kongo Cumhuriyetinde ise nispi yoksulluğun yüzde 15 kadar düşmesi öngörülüyor olsa da mutlak sayı 2 milyon artacak ve bu da nüfusun yarıdan fazlasının 2030 yılına kadar aşırı zaruret içinde yaşayacağı anlamına gelecek. 

2030 yılı itibarıyla Afrika, küresel yoksulluğun yaklaşık yüzde 87'ini oluşturacak. Kara kıtanın dışında kalan önemli merkezler ise Haiti, Papua Yeni Gine, Venezuela, Afganistan ve Kuzey Kore olacak. Bununla birlikte Sahra altı ülkelerde de görüldüğü üzere birçok Afrika ülkesi fakirliği sona erdirmek için önemli çaba içinde. Halen dört ülke yoksulluk oranını yüzde 3'ün altına çekmiş durumda. Bunlar Ekvator Ginesi, Gabon, Mauritius ve Seyşel Adaları... Ayrıca Moritanya ve Gambiya'nın da 2030 tarihine kadar bu gruba katılması öngörülüyor. Bunlara ek olarak altı ülkenin daha yoksulluk oranlarını yüzde 5'in altına düşürmesi bekleniyor. Büyümenin hafifçe de olsa hızlanmasıyla, söz konusu ekonomiler 2030 yılına kadar aşırı yoksulluğu yenebilirler:

Etiyopya; Afrika'nın ikinci büyük ekonomisinin 2030 itibarıyla 22 milyon kişiyi aşırı yoksulluktan kurtarması ve çok düşük gelir düzeyinde yaşayan Etiyopyalıların oranını yüzde 25.6'dan 3.9'a düşürmesi öngörülüyor. Bu ülkede yoksulluktan kaçış oranı hızlandırabilirse, yine 2030 yılında SDG 1 şartları yerine getirilmiş olacak.

Gana; Bu ülkede 2030'a kadar nüfusun yüzde 24 artarak 36.1 milyona ulaşacak olmasına rağmen yaklaşık 2 milyon kişinin aşırı yoksulluktan kurtarılması bekleniyor. Bugün yüzde 12.5 olan aşırı fakirlik içinde yaşayan Ganalı sayısı, hızlı nüfus artışına rağmen, yüzde 4.5'a düşürülebilecek.

Kenya; Bu ülkenin ise gelecekte ciddi bir ekonomik sıçrama yaparak, 3.5 milyon vatandaşını maddi yoksunluktan çıkarması bekleniyor. Kenya 2030 itibarıyla aşırı yoksulluk oranını yüzde 20.9'dan yüzde 4.3'e düşürmüş olacak. Toplam nüfusun 23 milyon dolayında yeni bir artışla karşı karşıya kalacak olmasına rağmen Kenya'nın bu başarıyı sağlaması öngürülüyor.

Angola, halihazırda 2017 Eylül ayında başlayan ve yoksulluğun yükseliş gösterdiği bir kısa dönem yaşıyor. Ancak World Data Lab'ın öngörüleri maddi yoksunluğun 2021 yılından itibaren azalmaya yüz tutacağını ve 2030'da yüzde 3.5'a düşeceğini söylüyor. Eğer söz konusu trend kısa zamanda tersine çevrilebilirse, o takdirde Angola'nın SDG 1 şartlarını tamamlaması mümkün olabilir demektir.

Fildişi Sahili'nin de yoksulluğu azaltmada büyük bir gelişme göstermesi ve 2030 itibarıyla 5.3 milyon vatandaşını maddi yoksunluktan çıkararak, aşırı yoksulluk oranını yüzde 17.2'den 4.9'a getirmesi bekleniyor.

Cibuti, yoksulluğu azaltan ekonomiler arasındaki bu en küçük ülkenin, 80 bin vatandaşını 2030'a kadar yoksunluktan kurtararak, nispi yoksulluk oranını yüzde 14.2'den 4.6'a düşürmesi öngörülüyor. 

Eğer mevcut gelişmeler olduğu gibi devam ederse, Etiyopya ve Kenya'nın 2032 yılında, Gana, Angola ve Fildişi Sahili'nin 2033'te, Cibuti'nin de bir yıl sonra yani 2034'te SDG 1 şartlarını gerçekleştirmesi mümkün olabilecek.

Son olarak şu hususu önemle not edelim; kara kıta yoksullukla mücadelede büyük mesafe almış durumda. Önümüzdeki on yıl içinde aşırı yoksulluk düzeyi ciddi ölçüde azalmış olacak.

İ. U.